୨୦ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୦ କାହାଣୀ

🌸 *ଗପ ଟିଏ... 🌛ଜହ୍ନମାମୁଁ  ପୃଷ୍ଠାରୁ* 🌸

🎡 *ନିରର୍ଥକ ଉପାୟ* 🎡 

ସଦାନନ୍ଦ ଅନେକ ପ୍ରକାର ବିଦ୍ୟା ଶିଖିଲା । କିନ୍ତୁ କେଉଁଥିରେ ହେଲେ ବି ସେ ପ୍ରବୀଣ ହୋଇ ପାରିଲା ନାହିଁ । ତେଣୁ ତା’ ବାପମା’ଙ୍କର ଥିବା ଜମିରେ ଚାଷ କରି ସେ ନିଜ ଜୀବିକାର୍ଜ୍ଜନ କଲା ।

                ଥରେ ସଦାନନ୍ଦର ଗୁରୁ ତାକୁ ଦେଖିବାକୁ ଆସିଲେ । ସଦାନନ୍ଦ ଚାଷକାମ କରୁଥିବାର ଦେଖି ସେ ଭାରି ଖୁସି ହେଲେ । କିନ୍ତୁ ସଦାନନ୍ଦ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରି କହିଲା, “ଗୁରୁଦେବ, ଆପଣ ପଢାଇଥିବା ସମସ୍ତ ବିଦ୍ୟା, ମୋର ମନେହୁଏ ନିରର୍ଥକ ଗଲା । ଚାଷବାସରେ ମୋର ଏତେ ଇଚ୍ଛା ନାହିଁ; କିନ୍ତୁ ମୁଁ ଏବେ ନିରୁପାୟ ।”

                ତା’ କଥାରେ ଗୁରୁ ଅଳ୍ପ ହସି କହିଲେ, “ତୁମ କଥା ନିରାଟ ସତ୍ୟ । କିନ୍ତୁ ତୁମ ପରି ଭୋଳା ଲୋକ ପାଇଁ ଚାଷ ହିଁ ଉପଯୁକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ।”

                ସଦାନନ୍ଦ କହିଲା “ଆଜ୍ଞା ମୋର ସ୍ମରଣ ଶକ୍ତି ତ ବହୁତ ଭଲ । ମୁଁ ଯଦି କେଉଁ ବିଦ୍ୟାରେ ଦକ୍ଷତା ହାସଲ କରି ନପାରିଲି, ତାହା ଆପଣଙ୍କ ବିଦ୍ୟାଦାନରେ ଭୂଲ୍ ଥାଇପାରେ ।”

                ଗୁରୁ କହିଲେ “ମୁଁ ମୋର ସମସ୍ତ ବିଦ୍ୟାର ସାରାଂଶକୁ ଏକ ଛୋଟ ଖାତାରେ ଲେଖି ଦେଇଥିଲି ସେଇଟି ନେଇ ଆସ ତ ।”

                ସଦାନନ୍ଦ କହିଲା “ସେହି ଖାତାଟି ତ ମୋର ଆଉ କୌଣସି କାମରେ ଲାଗିବ ନାହିଁ, ଏହା ଭାବି ମୁଁ ତାକୁ ମୋର ଜଣେ ସାଙ୍ଗକୁ ଦେଇଦେଲି ।”

                ଗୁରୁ କହିଲେ “ସେଇଟି ପାଖରେ ଥିଲେ, ମୁଁ ତୁମକୁ ଅନେକ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିଥା’ନ୍ତି । ଖାତାଟି ଫେରିପାଇବାର ସମ୍ଭାବନା ମଧ୍ୟ ନାହିଁ । ଥରେ ହାତରୁ ଗଲେ ଆଉ କ’ଣ ସେ କେବେ ଆସିବ?”

                ଗୁରୁଙ୍କ ଏଭଳି ତାତ୍ସଲ୍ୟଭରା କଥା ଶୁଣି ସଦାନନ୍ଦ ହସି ହସି କହିଲା, “ମୁଁ ଜାଣେ ଯେ ଖାତାଟି ଫେରି ପାଇବା ପାଇଁ କି ଉପାୟ ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଇପାରେ ।”

                “ଆଛା, ଚାରିଦିନ ପରେ ମୁଁ ଏଇବାଟେ ପୁଣି ଫେରିବି । ତୁମେ ମୋର ସେ ଖାତାଟି ଆଣି ରଖିଥିବ ।” ଗୁରୁ ଏତିକି କହି ସେଠାରୁ ଚାଲିଗଲେ ।

                ସେହିଦିନହିଁ ସଦାନନ୍ଦ ତା’ର ବନ୍ଧୁ ଶ୍ରୀଧର ପାଖକୁ ଯାଇ କହିଲା, “ଗୁରୁଦେବ ସମସ୍ତ ବିଦ୍ୟାକୁ ସଂକ୍ଷେପରେ ଲେଖି ଯେଉଁ ଖାତାଟି ମୋତେ ଦେଇଥିଲେ, ମୁଁ ସେଇଟି ତୁମକୁ ଦେଇଥିଲି । ସେଇଟି ପାଂଚଦିନ ପାଇଁ ମୋତେ ଦେବ?”

                ଶ୍ରୀଧର ଅଳ୍ପସମୟ ଭାବିବା ପରେ କହିଲା, “ମୁଁ ତୁମଠାରୁ କୌଣସି ଖାତା ନେଇଯିବା କଥା ମୋର ତ କାହିଁ ଆଦୌ ମନେ ନାହିଁ । ତେବେ ଯଦି ନେଇଥିବି, ଆଜି ଖୋଜି ଦେଖେ କାଲିକି କହିବି ।”

                ପରଦିନ ଶ୍ରୀଧର କହିଲା, “ଭାଇ, ବହୁତ ଖୋଜିଲି, କିନ୍ତୁ ସେପରି ଖାତା ତ କାହିଁ କେଉଁଠାରେ ହେଲେ ବି ମୁଁ ପାଇଲି ନାହିଁ ।”

ସଦାନନ୍ଦ କହିଲା “ସେପରି କଥା ମୋଟେ କୁହ ନାହିଁ । ଭଲ କରି ମନେ ପକାଅ । ହୁଏତ ତମେ ଆଉ କାହାକୁ ଦେଇଥିବ । ସେହି ଖାତାରେ ଏକ ରହସ୍ୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଲେଖା ଅଛି । ତାହାର ଅର୍ଥ ମୋ ବ୍ୟତୀତ ଆଉ କେହି ମଧ୍ୟ ବୁଝିପାରିବ ନାହିଁ । ତୁମେ ସେ ଖାତାଟି କୌଣସିମତେ ଖୋଜି ବାହାର କରି ମୋତେ ଦିଅ । ତଦ୍ୱାରା ବହୁତ ଧନ ମିଳିବ । ମୁଁ କଥା ଦେଉଛି ସେଥିରୁ ତୁମକୁ ଭାଗ ଦେବି ।”

                ଶ୍ରୀଧରର ସ୍ତ୍ରୀ ବୀଣା ବି ଏକଥା ଶୁଣିଲା । ସେ ସାରାଦିନ ଖୋଜିଲା ଓ ସ୍ୱାମୀକୁ ପୁଣି ଆଉଥରେ ମନେ ପକାଇବାକୁ କହିଲା । ସବୁପ୍ରକାର ଚେଷ୍ଟା ସତ୍ତ୍ୱେ ମଧ୍ୟ ସେ ଖାତାଟି ଆଉ ମିଳିଲା ନାହିଁ । ସଦାନନ୍ଦ ଦେଖିଲା ତା’ର ଦ୍ୱିତୀୟ ଉପାୟ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟର୍ଥ ଗଲା । ତା’ପରେ ସେ ତୃତୀୟ ଉପାୟ ପାଂଚିଲା । ଶ୍ରୀଧର ଘରେ କାମ କରୁଥିବା ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ରୂପେଇକୁ କିଛି ସେ କହିଲା । ଶ୍ରୀଧରର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ରୂପେଇ ବୀଣାକୁ କହିଲା, “ମା, ବାବୁ ସେହି ଖାତାଟି ଗ୍ରାମର ବାହାରେ ରହୁଥିବା କାନ୍ତାକୁ ଦେଇଛନ୍ତି । ସେଥିପାଇଁ ତୁମକୁ କହିବାକୁ ସେ ଡରୁଛନ୍ତି । କୌଣସି ଉପାୟରେ ଖାତାଟି ଯଦି ମିଳନ୍ତା ତେବେ ମିଳିବା ଧନରୁ ଆପଣ ମଧ୍ୟ ଭାଗ ପାଆନ୍ତେ ।”

                ସେ କାନ୍ତା ତ ମନ୍ତ୍ର ଜାଣେ । ଲୋକମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ନିଜ ହାତ ମୁଠାରେ ରଖିବା ପାଇଁ ସେ ମନ୍ତ୍ରଯନ୍ତ୍ରର ପ୍ରୟୋଗ କରେ । ସେପରି ସ୍ତ୍ରୀକୁ ସ୍ୱାମୀ ଖାତାଟି ଦେଇଥିବାର ଶୁଣି ବୀଣାଙ୍କୁ ମୋଟେ ଭଲ ଲାଗିଲା ନାହିଁ । ସେ ବହୁତ ରାଗି ଗଲେ । ଶ୍ରୀଧର ଯେତେ ବୁଝାଇଲା କି ଏସବୁ କିଛି ସେ ଜାଣେ ନାହିଁ; ତଥାପି ମଧ୍ୟ ସେ ବୀଣାର ସନ୍ଦେହ ଆଉ ଘୁଂଚିଲା ନାହିଁ ।

                ବିଚରା ଶ୍ରୀଧର ଦିନେ ସଦାନନ୍ଦର ଘରକୁ ଯାଇ ତାକୁ କହିଲା, “ତୁମ ଖାତା ଆମ ଜୀବନରେ ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗ କରିସାରିଲାଣି । ତମେ ଅନ୍ତତଃ ଏମିତି କିଛି ଉପାୟ କର ଯଦ୍ୱାରା ଆମେ ପତିପତ୍ନୀ ମିଳିମିଶି ଖୁସିରେ ଚଳିବୁ ।”

                ଏଣେ ସଦାନନ୍ଦ କହିଲା, “ମୋ ଖାତା ମୋ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମୂଲ୍ୟବାନ୍ । ତୁମ ପରିବାର ଯଦି ସେଥିଯୋଗୁ ଉଚ୍ଛନ୍ନ ହୋଇଗଲା ତ ସେଥିରେ ମୋର କ’ଣ ଗଲା? ହେଲେ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପୂର୍ବରୁ ମୋ ଖାତା ନଫେରାଇଲେ ମୁଁ ପାହାଡକୁ ନିଶ୍ଚୟ ତୁମ ଘରକୁ ପଠାଇବି ।”

                ପାହାଡ ହେଉଛି ସେ ଗ୍ରାମର ଏକ ଗୁଣ୍ଡା । ଦେଖିବାକୁ ତା’ର ବିରାଟ ଚେହେରା, ତା’ର ହଳେ ଭୟଙ୍କର ନିଶ ଅଛି । ସେ ସଦାନନ୍ଦର ଘନିଷ୍ଠ ବନ୍ଧୁ । ଶ୍ରୀଧର ତା’ର ନାମ ଶୁଣୁ ଶୁଣୁ ଭୟରେ ଥରିଲା; ତା’ପରେ ସେ ଯାଇ ପାଖ ଗ୍ରାମରେ କୌଣସି ବନ୍ଧୁ ଘରେ ଲୁଚି ରହିଲା ।

                ଏଣେ ଚାରିଦିନ ବିତିଗଲା । ଗୁରୁ ଫେରି ଆସିଲେ ଓ ସଦାନନ୍ଦକୁ ଖାତା ମାଗିଲେ । ସଦାନନ୍ଦ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ କହିଲା, “ଗୁରୁଦେବ, ଯେତେ ଉପାୟ କରିବାର ଥିଲା କରିଲି । କିନ୍ତୁ ମୁଁ ସେ ଖାତା କେଉଁଠି ହେଲେ ବି ପାଇଲି ନାହିଁ ।”

                ସଦାନନ୍ଦର ଏପ୍ରକାର କଥା ଶୁଣି ଗୁରୁଦେବ କହିଲେ ମୁଁ ତ ପ୍ରଥମରୁ ହିଁ ତୁମକୁ କହିଥିଲି, “ପୁସ୍ତକଂ, ବନିତା, ବିତଂ, ପରହସ୍ତଂ ଗତଂ ଗତଃ” ଅର୍ଥାତ୍ ପୁସ୍ତକ, ସ୍ତ୍ରୀ ଓ ଧନ ପରହାତକୁ ଥରେ ଗଲେ ଆଉ କଦାପି ମଧ୍ୟ ଫେରେନାହିଁ । ତୁମେ ତ ଏହି ସତ୍ୟକୁ ପୁରାପୁରି ଭୁଲିଯାଇଛ ।”

                “ଗୁରୁଦେବ, ସଦାବେଳେ ଆପଣ ମୋର ଭୁଲିଯିବା କଥାହିଁ ମନେ ପକାଇ ଦେଉଛନ୍ତି । ଆପଣ କହିଥିବା ଚାରିଟି ଉପାୟ ମୁଁ ଭଲ ଭାବରେ ମନେ ରଖିଥିଲି; କିନ୍ତୁ ଶ୍ରୀଧର କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାହା ବ୍ୟର୍ଥ ହେଲା ।” ତା’ପରେ ସେ ସବୁ କଥା ସବିସ୍ତାର ବର୍ଣ୍ଣନା କଲା ।

                “ଯେତେବେଳେ ଫଳ ମିଳିଲା ନାହିଁ, ତେବେ ବିଦ୍ୟାର ପ୍ରୟୋଗ ନିଶ୍ଚୟ ନିରର୍ଥକ ।” ଗୁରୁଦେବ ଦୀର୍ଘଶ୍ୱାସ ପକାଇ ଏକଥା କହିଲେ ।

                ସଦାନନ୍ଦ ରାଗିକରି କହିଲା “ତେଣୁ କୁହନ୍ତୁ ନାହିଁ ଯେ ମୁଁ ନିରର୍ଥକ । ବରଂ କୁହନ୍ତୁ ଯେ ଆପଣଙ୍କ ବିଦ୍ୟାହିଁ ନିରର୍ଥକ ।”

                ଗୁରୁଦେବ ଅଳ୍ପ ହସି କହିଲେ, “ଆରେ ସଦାନନ୍ଦ, ଏହି ଚାରିଦିନ ମୁଁ ପାଖ ଗ୍ରାମରେ ଥିଲି । ମୋର ବିଦ୍ୟା ସବୁକୁ ନେଇ ଯିଏ ତା’ ଜୀବନରେ ବହୁତ ଉନ୍ନତି କରିଛି, ସେ ସେହି ଗ୍ରାମରେ ରହେ । ସେ ବଡ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ମୋର ସ୍ୱାଗତ-ସତ୍କାର କଲା । ସେ ମୋର ଶିଷ୍ୟ ନୁହେଁ, ତଥାପି ମଧ୍ୟ । ଆଉ ତୁମେ ଭୁଲା ମଣିଷ; ତେଣୁ ତୁମର ଏହି ଦଶା ।”

                ସଦାନନ୍ଦ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ପଚାରିଲା “ଏହା କିପରି ହେଲା?”

                ଗୁରୁଦେବ କହିଲେ “ତୁମେ ଯେଉଁ ଖାତାରୁ କିଛି ନପାଇ ତୁମର ସାଙ୍ଗକୁ ଦେଇ ଦେଲ ସେ ହେଲା ଶ୍ରୀକର, ଶ୍ରୀଧର ନୁହେଁ । ତୁମେ ଖାତାଟି ଶ୍ରୀକରକୁ ଦେଇ, ଶ୍ରୀଧରଠାରୁ ଖାତା ଆଦାୟ କରିବାକୁ ଉପାୟ ପରେ ଉପାୟ କରି ଚାଲିଛ । ଏଇଟା ତୁମର ଭୁଲା ପଣ ନୁହେଁ ତ ଆଉ କ’ଣ? ଯେତେ ଉପାୟ କଲେ ମଧ୍ୟ ବିଚରା ଶ୍ରୀଧର ସେ ଖାତାଟି କେଉଁଠୁ ବା ଆଣି ତୁମକୁ ଦେବ?”

                ଏକଥା ଶୁଣି ସଦାନନ୍ଦ ଲଜ୍ଜାରେ ନିଜ ମସ୍ତକ ନତ କରି ଠିଆ ହେଲା । ତା’ପରେ ଗୁରୁଙ୍କଠାରୁ ଓ ଶ୍ରୀଧରଠାରୁ ସେ କ୍ଷମା ମାଗିଲା । ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବିଦ୍ୟା ଉପରେ ଆଶା ନରଖି ଶେଷରେ ଚାଷ କରି ସେ ତା’ ଜୀବନ ବିତାଇଲା ।🙏

ନରେଶ